Nabostatane i Vest-Europa krigar ikkje lenger med kvarandre. Land som krigar med kvarandre er som regel naboar. Dette vert sjeldan lagt merke til når ein leiter etter årsaker til krig og fred. Kan hende godt naboskap er ein undervurdert faktor til å gi fred, spør Knutsen.

I morgondagens føredrag trekker han opp tre ulike forklaringar på kvifor vår verdsdel har vore såpass fredeleg dei siste femti åra. Den første forklaringa går på atomvåpna - landa i Vest-Europa tør ikkje krige med kvarandre fordi dei er redde for konsekvensane.

Demokrati og kapitalisme
Den andre forklaringa går på det faktum at landa i Vest-Europa er demokrati, og at demokrati ikkje krigar med kvarandre. Men det paradoksale med dette resonnementet er at nasjonar som er demokratiske heime, godt kan vere svært krigerske i utlandet. Dette er spesielt tilfelle når det gjeld stormakter som har vist imperialistiske ambisjonar.

Den tredje modellen peiker på kapitalismen som forklaring – for landa i den vestlege fredssona er ikkje berre demokrati, dei er velståande demokrati: Velstanden er eit produkt av ein kapitalistisk marknadsøkonomi. Dei er land med opne økonomiar som handlar mykje med kvarandre. Og for dei vil krig kunne vere ein katastrofe. Men igjen finst det innvendingar. Det finst døme på at autoritære, kapitalistiske nasjonar har gått til åtak på andre land som dei handlar mykje med.

Kosmopolitisk fred
Knutsen heller sjølv til ein breiare forklaring, ein som famnar både det som går på demokratisk styresett, kapitalisme (sjølv om det finst fleire typar kapitalisme) og danninga av internasjonale organisasjonar: Noko han kallar Den kosmopolitiske freden. Han legg vekt på at landa i Vest-Europa har visse, sivilisatoriske trekk sams. Dette går på religion, politisk åtferd og kultur generelt. Det handlar om gode grannar som likar kvarandre og som kjenner og forstår kvarandre.

Av Tore Oksholen